Përmbledhje

Obeziteti është një sëmundje komplekse që përfshin një sasi të tepërt të dhjamit në trup. Obeziteti nuk është vetëm një shqetësim kozmetik. Ai është një problem mjekësor që rrit rrezikun tuaj për sëmundje të tjera dhe probleme shëndetësore. Të tilla janë sëmundje si të zemrës, diabet, presion të lartë të gjakut dhe kancere të caktuara.

Ka shumë arsye pse disa njerëz kanë vështirësi në shmangien e mbipeshes. Zakonisht, rezulton nga një kombinim i faktorëve të trashëguar, të kombinuar me mjedisin, dietën personale dhe zgjedhjet e ushtrimeve.

Lajmi i mirë është se edhe humbja modeste e peshës mund të përmirësojë ose parandalojë problemet shëndetësore të shoqëruara me mbipesha. Ndryshimet dietike, rritja e aktivitetit fizik dhe ndryshimet e sjelljes mund t’ju ndihmojnë të humbni peshë. Barnat me recetë dhe procedurat e humbjes së peshës janë mundësi shtesë për trajtimin e mbipeshes.

Simptomat dhe Shkaqet

Obeziteti dhe simptomat e tij

Obeziteti diagnostikohet kur indeksi i masës trupore (BMI) është 30 ose më i lartë. Për të përcaktuar indeksin e masës trupore, ndani peshën tuaj në paund me lartësinë tuaj në inç në katror dhe shumëzoni me 703. Ose ndajeni peshën tuaj në kilogram me lartësinë tuaj në metër katror.

BMI	STATUSI I PESHËS
NËN 18.5	NËNPESHË
18.5-24.9	NORMAL
25.0-29.9	MBIPESHË
MBI 30.0	OBEZ

Për shumicën e njerëzve, BMI ofron një vlerësim të arsyeshëm të dhjamit në trup. Sidoqoftë, BMI nuk mat drejtpërdrejt yndyrën e trupit, kështu që disa njerëz, siç janë atletët muskulorë, mund të kenë një BMI në kategorinë e mbipeshes edhe pse nuk kanë dhjam të tepërt trupor.

Kur të vizitoni një mjek nga obeziteti?

Nëse shqetësoheni për problemet shëndetësore të lidhura me peshën, pyesni mjekun tuaj për menaxhimin e mbipeshes. Ju dhe mjeku juaj mund të vlerësoni rreziqet tuaja shëndetësore dhe të diskutoni mbi mundësitë tuaja të humbjes së peshës.

Nga se vjen obeziteti?

Megjithëse ka ndikime gjenetike, të sjelljes, metabolike dhe hormonale në peshën e trupit, mbipesha ndodh kur merrni më shumë kalori sesa digjni përmes ushtrimeve fizike dhe aktiviteteve të përditshme normale. Trupi juaj i ruan këto kalori të tepërta si yndyrë.

Dietat e shumicës së amerikanëve janë shumë të larta në kalori – shpesh nga ushqimet e shpejta dhe pijet me shumë kalori. Njerëzit mbipeshë mund të hanë më shumë kalori para se të ndihen të ngopur, të ndjehen të uritur më shpejt ose të hanë më shumë për shkak të stresit ose ankthit.

Faktorët e rrezikut nga obeziteti

Obeziteti zakonisht rezulton nga një kombinim i shkaqeve dhe faktorëve kontribues:

Trashëgimia dhe ndikimet familjare

Gjenet që ju trashëgoni nga prindërit tuaj mund të ndikojnë në sasinë e dhjamit trupor që ju ruani, dhe ku shpërndahet yndyra. Gjenetika gjithashtu mund të luajë një rol në mënyrën se si trupi juaj e shndërron në mënyrë efikase ushqimin në energji, si trupi juaj rregullon oreksin tuaj dhe se si trupi juaj djeg kalori gjatë stërvitjes.

Obeziteti ka tendencë të zhvillohet në familje. Kjo jo vetëm për shkak të gjeneve që ata ndajnë. Anëtarët e familjes gjithashtu kanë tendencë të ndajnë zakone të ngjashme të ngrënies dhe aktivitetit.

Zgjedhjet e stilit të jetës

Dietë jo e shëndetshme. Një dietë që është e lartë në kalori, ku mungojnë fruta dhe perime, plot me ushqim të shpejtë, dhe e ngarkuar me pije me shumë kalori dhe sasi të mëdha kontribuon në shtimin e peshës.
Kaloritë nga lëngjet. Njerëzit mund të marrin shumë kalori pa u ndjerë të ngopur, veçanërisht kaloritë nga alkooli. Pije të tjera me shumë kalori, të tilla si pijet e buta me sheqer, mund të kontribuojnë në shtim të konsiderueshëm të peshës.
Pasiviteti. Nëse keni një mënyrë jetese ulur, mund të merrni lehtësisht më shumë kalori çdo ditë sesa të digjeni përmes ushtrimeve dhe aktiviteteve rutinë të përditshme. Të shikosh ekranet e kompjuterëve, tabletëve dhe telefonave është një aktivitet i ulur. Numri i orëve që kaloni para një ekrani është shumë i lidhur me shtimin e peshës.

Sëmundje dhe ilaçe të caktuara

Në disa njerëz, mbipesha mund të gjurmohet nga një shkak mjekësor. Problemet mjekësore, të tilla si artriti, gjithashtu mund të çojnë në uljen e aktivitetit, i cili mund të rezultojë në shtim në peshë.

Disa ilaçe mund të çojnë në shtim në peshë nëse nuk i kompensoni përmes dietës ose aktivitetit. Këto ilaçe përfshijnë ato kundër depresionit, krizës, diabetit, antipsikotike, steroid dhe bllokues beta.

Çështjet sociale dhe ekonomike

Faktorët socialë dhe ekonomikë janë të lidhur me mbipeshën. Shmangia e mbipeshes është e vështirë nëse nuk keni hapësira për të ecur ose ushtruar. Në mënyrë të ngjashme, mund të mos gatuani shëndetshëm, ose mund të mos keni qasje në ushqime më të shëndetshme. Përveç kësaj, njerëzit me të cilët kaloni kohë mund të ndikojnë në peshën tuaj – keni më shumë të ngjarë të arrini mbipeshë nëse keni miq ose të afërm të tillë.

Mosha

Obeziteti mund të ndodhë në çdo moshë, madje edhe tek fëmijët e vegjël. Por ndërsa plakeni, ndryshimet hormonale dhe një mënyrë jetese më pak aktive rrisin rrezikun e mbipeshes. Përveç kësaj, sasia e muskujve në trupin tuaj ka tendencë të ulet me moshën. Në përgjithësi, masa e ulët e muskujve çon në uljen e metabolizmit. Këto ndryshime gjithashtu zvogëlojnë nevojat për kalori dhe mund ta bëjnë më të vështirë mbajtjen e peshës së tepërt. Nëse nuk kontrolloni me vetëdije atë që hani dhe bëheni më aktivë fizikisht kur plakeni, ka të ngjarë të shtoni peshë.

Faktorë të tjerë që ndikojnë te obeziteti

Shtatzënia. Shtimi i peshës është i zakonshëm gjatë shtatzënisë. Disa gra e kanë të vështirë të humbin peshë pasi të lindë foshnja. Ky shtim mund të kontribuojë në zhvillimin e mbipeshës tek gratë. Gji-dhënia mund të jetë opsioni më i mirë për të humbur peshën e fituar gjatë shtatzënisë.
Lënia e duhanit. Lënia e duhanit shpesh shoqërohet me shtim në peshë. Shpesh, kjo ndodh ndërsa njerëzit përdorin ushqim për të përballuar heqjen dorë nga pirja e duhanit. Në planin afatgjatë, sidoqoftë, lënia e duhanit është një përfitim më i madh për shëndetin tuaj sesa vazhdimi i pirjes së tij. Mjeku juaj mund t’ju ndihmojë të parandaloni shtimin e peshës pas lënies së duhanit.
Mungesa e gjumit. Mos fjetja e mjaftueshme ose gjumi i tepërt mund të shkaktojë ndryshime në hormonet që rrisin oreksin tuaj. Ju gjithashtu mund të dëshironi ushqime me shumë kalori dhe karbohidrate, të cilat mund të kontribuojnë në shtimin e peshës.
Stresi. Shumë faktorë të jashtëm që ndikojnë në gjendjen shpirtërore dhe mirëqenien tuaj mund të kontribuojnë në mbipesha. Njerëzit shpesh kërkojnë më shumë ushqim me shumë kalori kur përjetojnë situata stresuese.
Mikrobioma. Bakteret tuaja të zorrëve ndikohen nga ato që hani dhe mund të kontribuojnë në shtimin e peshës ose vështirësi në humbjen e peshës.
Përpjekjet e mëparshme për të humbur peshë. Përpjekjet e mëparshme të humbjes së peshës, të pasuara nga rifitimi i shpejtë i peshës, mund të kontribuojnë në shtimin e mëtejshëm të peshës. Ky fenomen, i quajtur ndonjëherë dietë yo-yo, mund të ngadalësojë metabolizmin tuaj.

Edhe nëse keni një ose më shumë nga këta faktorë rreziku, nuk do të thotë që jeni i destinuar të zhvilloni mbipeshën. Ju mund t’i kundërviheni faktorëve më të rrezikut përmes dietës, aktivitetit fizik, ushtrimeve fizike dhe ndryshimeve të sjelljes.

Komplikimet e tij

Njerëzit mbipeshë kanë më shumë të ngjarë të zhvillojnë një numër problemesh potencialisht serioze shëndetësore, duke përfshirë:

Sëmundje të zemrës dhe goditje në tru. Mbipesha ju bën të keni presion të lartë të gjakut dhe nivele anormale të kolesterolit, të cilat janë faktorë rreziku për sëmundjet e zemrës dhe goditjet në tru.

Diabeti i tipit 2. Obeziteti mund të ndikojë në mënyrën se si trupi juaj përdor insulinën për të kontrolluar nivelet e sheqerit në gjak. Kjo ngre rrezikun e rezistencës ndaj insulinës dhe diabetit.

Disa kancere. Obeziteti mund të rrisë rrezikun e kancerit të mitrës, qafës së mitrës, endometrit, vezores, gjirit, zorrës së trashë, rektumit, ezofagut, mëlçisë, fshikëzës së tëmthit, pankreasit, veshkave dhe prostatës.

Problemet e tretjes. Mbipesha rrit gjasat që të zhvilloni urth, sëmundje të fshikëzës së tëmthit dhe probleme të mëlçisë.

Probleme të tjera që sjellin komplikime:

Probleme gjinekologjike dhe seksuale. Mbipesha mund të shkaktojë infertilitet dhe periudha të parregullta te gratë. Obeziteti gjithashtu mund të shkaktojë mosfunksionim erektil tek burrat.

Gërhitja gjatë gjumit. Njerëzit me mbipesha kanë më shumë të ngjarë të gërhasin gjatë gjumit, një çrregullim potencialisht serioz në të cilin frymëmarrja ndalet dhe fillon vazhdimisht gjatë gjumit.

Osteoartriti. Obeziteti rrit stresin e vendosur në nyjet që mbajnë peshë, përveç nxitjes së inflamacionit brenda trupit. Këta faktorë mund të çojnë në komplikime të tilla si artrozat.

Simptoma të rënda COVID-19. Obeziteti rrit rrezikun e shfaqjes së simptomave të rënda nëse infektoheni me virusin që shkakton sëmundjen e koronavirusit 2019 (COVID-19). Njerëzit që kanë raste të rënda të COVID-19 mund të kërkojnë trajtim në njësitë e kujdesit intensiv ose edhe ndihmë mekanike për të marrë frymë.

Cilësia e jetës

Obeziteti mund të zvogëlojë cilësinë tuaj të përgjithshme të jetës. Ju mund të mos jeni në gjendje të bëni gjëra që keni bërë më parë, të tilla si pjesëmarrja në aktivitete të këndshme. Ju mund të shmangni vendet publike. Njerëzit mbipeshë mund të hasin edhe diskriminim.

Çështje të tjera të lidhura me peshën që mund të ndikojnë në cilësinë e jetës suaj përfshijnë:

Depresioni
Paaftësia
Probleme seksuale
Turp dhe faj
Izolim social
Arritje më të ulëta në punë

Parandalimi i obezitetit

Pavarësisht nëse jeni në rrezik të mbipeshes, aktualisht mbipeshe ose në një peshë të shëndetshme, ju mund të ndërmerrni hapa për të parandaluar shtimin e peshës jo të shëndetshme dhe problemet e lidhura me shëndetin. Nuk është për t’u habitur, hapat për të parandaluar shtimin e peshës janë të njëjtat me hapat për të humbur peshë: ushtrimi i përditshëm, një dietë e shëndetshme dhe një angazhim afatgjatë për të parë atë që hani dhe pini.

Ushtrohu rregullisht. Ju duhet të zhvilloni 150-300 minuta aktivitet me intensitet të moderuar në javë për të parandaluar shtimin e peshës. Aktivitetet fizike mesatarisht intensive përfshijnë ecjen e shpejtë dhe notin.
Ndiqni një plan të ushqimit të shëndetshëm. Përqendrohuni në ushqime me pak kalori, me lëndë ushqyese, të tilla si frutat, perimet dhe drithërat. Shmangni yndyrën e ngopur dhe kufizoni ëmbëlsirat dhe alkoolin. Hani tre vakte të rregullta në ditë me ushqime të shpejta të kufizuara. Ju prapë mund të shijoni sasi të vogla ushqimesh me shumë yndyrë, me shumë kalori si një trajtim i rrallë. Vetëm sigurohuni që të zgjidhni ushqime që promovojnë një peshë të shëndetshme dhe shëndet të mirë shumicën e kohës.

Mënyra të tjera parandaluese

Njihni dhe shmangni kurthet e ushqimit që ju bëjnë të hani. Identifikoni situatat që shkaktojnë ngrënie jashtë kontrollit. Provoni të mbani një ditar dhe shkruani se çfarë hani, sa hani, kur hani, si ndiheni dhe sa jeni të uritur. Pas një kohe, ju duhet të shihni modelet që shfaqen. Ju mund të planifikoni përpara dhe të zhvilloni strategji për trajtimin e këtyre llojeve të situatave dhe të mbani nën kontroll sjelljet tuaja të ngrënies.
Monitoroni rregullisht peshën tuaj. Njerëzit të cilët peshojnë veten të paktën një herë në javë janë më të suksesshëm në ruajtjen e saj. Monitorimi i peshës suaj mund t’ju tregojë nëse përpjekjet tuaja po funksionojnë dhe mund t’ju ndihmojë të zbuloni shtime të vogla në peshë para se ato të bëhen probleme të mëdha.
Jini të qëndrueshëm. Ruajtja e planit tuaj me peshë të shëndetshme gjatë javës, në fundjavë dhe mes pushimeve sa më shumë që të jetë e mundur rrit shanset tuaja për sukses afatgjatë.

Ç’mund të bëni tjetër?

Monitoroni rregullisht peshën tuaj. Njerëzit të cilët peshojnë veten të paktën një herë në javë janë më të suksesshëm në mbajtjen e kilogramëve të tepërt. Monitorimi i peshës suaj mund t’ju tregojë nëse përpjekjet tuaja po funksionojnë dhe mund t’ju ndihmojë të zbuloni shtime të vogla në peshë para se ato të bëhen probleme të mëdha.
Jini të qëndrueshëm. Ruajtja e planit tuaj me peshë të shëndetshme gjatë javës, në fundjavë dhe mes pushimeve sa më shumë që të jetë e mundur, rrit shanset tuaja për sukses afatgjatë.

Diagnostifikimi dhe Trajtimi

Për t’u diagnostikuar obeziteti, mjeku juaj zakonisht do të kryejë një provim fizik dhe do të rekomandojë disa analiza.

Këto ekzaminime dhe teste zakonisht përfshijnë:

Duke marrë historinë tuaj shëndetësore. Mjeku juaj mund të rishikojë historinë tuaj nga obeziteti, përpjekjet për humbjen e peshës, aktivitetin fizik, mënyrat e të ngrënit, ilaçet, nivelet e stresit dhe çështje të tjera në lidhje me shëndetin tuaj. Gjithashtu mund të rishikojë historinë shëndetësore të familjes suaj për të parë nëse mund të jeni të predispozuar ndaj disa kushteve.
Një provim i përgjithshëm fizik. Kjo përfshin matjen e gjatësisë tuaj; kontrollimi i shenjave vitale, të tilla si rrahjet e zemrës, presioni i gjakut dhe temperatura; duke dëgjuar zemrën dhe mushkëritë tuaja; dhe ekzaminimin e barkut tuaj.
Llogaritja e BMI-së tuaj. Mjeku juaj do të kontrollojë indeksin e masës trupore (BMI). Një BMI prej 30 ose më e lartë konsiderohet mbipeshë. Numrat më të lartë se 30 rrisin rreziqet tuaja shëndetësore edhe më shumë. Duhet të kontrollohet të paktën një herë në vit sepse mund të ndihmojë në përcaktimin e rreziqeve tuaja të përgjithshme shëndetësore dhe cilat trajtime mund të jenë të përshtatshme.

Teste dhe ekzaminime të tjera

Matja e perimetrit të belit tuaj. Yndyra e ruajtur rreth belit tuaj, ndonjëherë e quajtur dhjamë organike ose dhjamë barku, mund të rrisë më tej rrezikun e sëmundjes së zemrës dhe diabetit. Gratë me një matje të belit (perimetri) prej më shumë se 89 cm dhe burrat më shumë se 102 cm mund të kenë më shumë rreziqe shëndetësore sesa njerëzit me matje më të vogla të belit. Ashtu si matja e BMI, perimetri i belit tuaj duhet të kontrollohet të paktën një herë në vit.
Kontrollimi i problemeve të tjera shëndetësore. Nëse keni njohur probleme shëndetësore, mjeku juaj do t’i vlerësojë ato. Gjithashtu do të kontrollojë për probleme të tjera të mundshme shëndetësore, siç janë presioni i lartë i gjakut dhe diabeti. Mjeku juaj gjithashtu mund të rekomandojë teste të caktuara të zemrës, të tilla si elektrokardiograma.
Testet e gjakut. Çfarë testi duhet të beni varet nga shëndeti juaj, faktorët e rrezikut dhe çdo simptomë aktuale që mund të keni. Të tilla mund të jeni ai i kolesterolit, i funksionit të mëlçisë etj.

Mbledhja e gjithë këtij informacioni ju ndihmon të përcaktoni se sa peshë duhet të humbni. Gjithashtu të kuptoni çfarë kushtesh shëndetësore ose rreziqesh keni tashmë. Dhe kjo do të drejtojë vendimet e trajtimit nga obeziteti.

Trajtimi nga obeziteti

Qëllimi i trajtimit nga obeziteti është arritja dhe qëndrimi në një peshë të shëndetshme. Kjo përmirëson shëndetin tuaj të përgjithshëm dhe ul rrezikun tuaj për të zhvilluar komplikime në lidhje me mbipeshën. Ju mund të duhet të punoni me një ekip profesionistësh shëndetësorë – duke përfshirë një dietolog, këshilltar të sjelljes ose një specialist obeziteti – për t’ju ndihmuar të kuptoni dhe të bëni ndryshime në zakonet tuaja të ngrënies dhe aktivitetit.

Qëllimi fillestar i trajtimit është zakonisht një humbje modeste e peshës – 5%- 10% të peshës suaj totale. Kjo do të thotë që nëse peshoni 91 kilogramë dhe keni mbipesha sipas standardeve të BMI, do të duhet të humbni vetëm rreth 4,5-9 kg që shëndeti juaj të fillojë të përmirësohet. Sidoqoftë, sa më shumë peshë të humbni, aq më të mëdha janë përfitimet nga obeziteti.

Të gjitha programet nga obeziteti kërkojnë ndryshime në zakonet tuaja të ngrënies dhe rritje të aktivitetit fizik. Metodat e trajtimit që janë të përshtatshme për ju varen nga ashpërsia e mbipeshes, shëndeti juaj i përgjithshëm dhe gatishmëria juaj për të marrë pjesë në planin tuaj të humbjes së peshës.

Ndryshimet dietike nga obeziteti

Ulja e kalorive dhe praktikimi i zakoneve më të shëndetshme të të ngrënit janë jetike për tejkalimin nga obeziteti. Megjithëse mund të humbni peshë shpejt në fillim, humbja e qëndrueshme e peshës për një kohë të gjatë konsiderohet mënyra më e sigurt për të humbur peshë dhe mënyra më e mirë për ta mbajtur atë përgjithmonë.

Shmangni ndryshimet drastike dhe joreale të dietës, të tilla si dietat e rrëzuara, sepse nuk ka gjasa t’ju ndihmojnë të mbani peshën e tepërt për një kohë të gjatë.

Planifikoni të merrni pjesë në një program gjithëpërfshirës të humbjes së peshës për të paktën gjashtë muaj dhe në fazën e mirëmbajtjes së një programi për të paktën një vit për të rritur shanset tuaja për suksesin nga obeziteti.

Nuk ka një dietë më të mirë për humbjen e peshës. Zgjidhni një që përfshin ushqime të shëndetshme që mendoni se do të funksionojnë për ju.

Ndryshimet dietike për t’u trajtuar nga obeziteti përfshijnë:

Ulja e kalorive. Çelësi i humbjes së peshës është zvogëlimi i sa kalorive. Hapi i parë është të rishikoni zakonet tuaja tipike të ngrënies dhe pirjes për të parë se sa kalori konsumoni normalisht dhe ku mund të shkurtoni. Ju dhe mjeku juaj mund të vendosni se sa kalori duhet të merrni çdo ditë për të humbur peshë, por një sasi tipike është 1,200-1,500 kalori për gratë dhe 1,500-1,800 për burrat.
Ndiheni të ngopur më pak. Disa ushqime – të tilla si ëmbëlsira, yndyrna dhe ushqime të përpunuara – përmbajnë një sasi të madhe kalorish për një sasi të vogël. Në të kundërt, frutat dhe perimet sigurojnë një madhësi më të madhe me më pak kalori. Duke ngrënë pjesë më të mëdha ushqimesh që kanë më pak kalori, ju zvogëloni dhimbjet e urisë, merrni më pak kalori dhe ndiheni më mirë për vaktin tuaj, gjë që kontribuon në atë se sa të kënaqur ndiheni në përgjithësi.
Bërja e zgjedhjeve më të shëndetshme. Për ta bërë dietën tuaj të përgjithshme më të shëndetshme, hani më shumë ushqime me bazë bimore, të tilla si fruta, perime dhe karbohidrate me kokërr të plotë. Gjithashtu theksoni burimet e ligët të proteinave – të tilla si fasulet, thjerrëzat dhe soja – dhe mishrat e ligët. Nëse ju pëlqen peshku, përpiquni të përfshini peshk dy herë në javë. Kufizoni kripën dhe sheqerin e shtuar. Hani sasi të vogla yndyrnash dhe sigurohuni që ato vijnë nga burime të shëndetshme për zemrën, të tilla si vajrat e ullirit, kanolës dhe arrave.

Ndryshime te tjera dietike

Kufizimi i disa ushqimeve. Dieta të caktuara kufizojnë sasinë e një grupi të veçantë ushqimi, të tilla si ushqime me shumë karbohidrate ose yndyrë të plotë. Pyesni mjekun tuaj se cilat plane diete janë gjetur efektive dhe cilat mund të jenë të dobishme për ju. Pirja e pijeve të ëmbëlsuara me sheqer është një mënyrë e sigurt për të konsumuar më shumë kalori sesa keni synuar, dhe kufizimi i këtyre pijeve ose eliminimi i tyre krejtësisht është një vend i mirë për të filluar luftën nga obeziteti.
Zëvendësimet e vakteve. Këto plane sugjerojnë që të zëvendësoni një ose dy vakte me produktet e tyre dhe të hani ushqime të shëndetshme dhe një vakt të tretë të shëndetshëm e të ekuilibruar që është i ulët në yndyrë dhe kalori. Në planin afatshkurtër, kjo lloj diete mund t’ju ndihmojë të humbni peshë. Mbani në mend se këto dieta kanë të ngjarë të mos ju mësojnë se si të ndryshoni stilin tuaj të jetës. Megjithëse, kështu që mund të duhet ta mbani këtë nëse doni të mbani peshën tuaj.

Bëni kujdes nga rregullimet e shpejta. Ju mund të tundoheni nga dietat e modës që premtojnë humbje të shpejtë dhe të lehtë të peshës. Realiteti, megjithatë, është se nuk ka ushqime magjike ose rregullime të shpejta. Dietat e fundit mund të ndihmojnë në periudhën afatshkurtër, por rezultatet afatgjata nuk duket të jenë më të mira se dietat e tjera.

Në mënyrë të ngjashme, ju mund të humbni peshë me dieta, por ka të ngjarë ta rigjeni atë kur të ndaloni dietën. Për të humbur peshë – dhe për ta mbajtur atë larg – duhet të përvetësoni zakone të shëndetshme për të ngrënë, të cilat mund t’i mbani me kalimin e kohës.

Ushtrime dhe veprimtari

Aktiviteti i rritur fizik ose ushtrimi është një pjesë thelbësore e trajtimit nga obeziteti. Shumica e njerëzve që janë në gjendje të mbajnë humbjen e peshës për më shumë se një vit ushtrojnë rregullisht, madje edhe thjesht duke ecur.

Për të rritur nivelin e aktivitetit tuaj:

Ushtrimi. Njerëzit me mbipesha duhet të bëjnë të paktën 150 minuta në javë aktivitet fizik me intensitet të moderuar për të parandaluar shtimin e mëtejshëm të peshës ose për të ruajtur humbjen e një sasie modeste të peshës. Për të arritur humbje më të konsiderueshme të peshës, mund t’ju duhet të ushtroni 300 minuta ose më shumë në javë. Ju me siguri do të duhet të rritni gradualisht sasinë që ushtroni ndërsa përmirësohet durimi dhe aftësia juaj.
Vazhdo të lëvizësh. Edhe pse ushtrimet e rregullta aerobike janë mënyra më efikase për të djegur kalori dhe për t’u shmangur nga obeziteti, çdo lëvizje shtesë ndihmon në djegien e kalorive. Bërja e ndryshimeve të thjeshta gjatë gjithë ditës suaj mund të shtojë përfitime të mëdha. Parkoni larg nga hyrjet e dyqaneve, rishikoni punët e shtëpisë, kopshtin, ngrihuni dhe lëvizni në mënyrë periodike dhe vishni një hapamatës për të parë se sa hapa ndërmerrni gjatë një dite. Një qëllim i mirë i rekomanduar është të përpiqeni të arrini 10,000 hapa çdo ditë. Rritni gradualisht sasinë e hapave për të arritur atë qëllim.

Ndryshimet e sjelljes

Një program modifikimi i sjelljes mund t’ju ndihmojë të bëni ndryshime në stilin e jetës dhe të humbni peshë dhe të qëndroni larg nga obeziteti. Hapat për të ndërmarrë përfshijnë ekzaminimin e zakoneve tuaja aktuale për të zbuluar se cilët faktorë, strese ose situata mund të kenë kontribuar në mbipeshën tuaj.

Të gjithë janë të ndryshëm dhe kanë pengesa të ndryshme për menaxhimin e peshës, siç është mungesa e kohës për të ushtruar ose ngrënia natën vonë. Përshtatni ndryshimet e sjelljes tuaj për të adresuar shqetësimet tuaja individuale.

Modifikimi i sjelljes ose terapi sjellje, mund të përfshijë:

Këshillim. Biseda me një profesionist të shëndetit mendor mund t’ju ndihmojë të adresoni çështje emocionale dhe të sjelljes në lidhje me ngrënien. Terapia mund t’ju ndihmojë të kuptoni pse hani tepër shumë dhe të mësoni mënyra të shëndetshme për të përballuar ankthin. Ju gjithashtu mund të mësoni se si të monitoroni dietën dhe aktivitetin tuaj, të kuptoni shkaktarët e ngrënies dhe të përballeni me dëshirat për ushqim. Këshillimi mund të jetë një për një ose në një grup. Programet më intensive – ato që përfshijnë 12-26 seanca në vit – mund të jenë më të dobishme në arritjen e qëllimeve tuaja për humbjen e peshës.
Grupet mbështetëse. Ju mund të gjeni shoqëri dhe mirëkuptim në grupet mbështetëse ku të tjerët ndajnë sfida të ngjashme nga obeziteti. Kontrolloni me mjekun tuaj, spitalet lokale ose programet komerciale të humbjes së peshës për grupet mbështetëse në zonën tuaj.

Ilaçe me recetë për humbje peshe

Obeziteti kërkon një dietë të shëndetshme dhe ushtrime të rregullta. Por në situata të caktuara, ilaçet me recetë për humbje peshe mund të ndihmojnë.

Mbani në mend, megjithatë, se ilaçet nga obeziteti kanë për qëllim të përdoren së bashku me dietën, stërvitjen dhe ndryshimet e sjelljes, jo në vend të tyre. Qëllimi kryesor i ilaçeve për humbje peshe, i njohur gjithashtu si ilaçe kundër mbipeshes, është që t’ju ndihmojë të qëndroni në një dietë me pak kalori duke ndaluar urinë dhe mungesën e sinjaleve të ngopjes që shfaqen kur përpiqeni të humbni peshë.

Mjeku juaj mund të rekomandojë ilaçe për humbje peshe nëse programet e tjera dietike dhe ushtrimet nuk kanë funksionuar dhe ju plotësoni një nga këto kritere:

Indeksi i masës trupore (BMI) është 30 ose më i madh
BMI juaj është më i madh se 27, dhe ju gjithashtu keni komplikime mjekësore të mbipeshes, të tilla si diabeti, presioni i lartë i gjakut ose apnea e gjumit

Para se të zgjidhni një ilaç për ju, mjeku juaj do të marrë në konsideratë historikun tuaj shëndetësor, si dhe efektet anësore të mundshme. Disa ilaçe për humbjen e peshës nuk mund të përdoren nga gratë shtatzëna ose nga njerëzit që marrin ilaçe të caktuara ose kanë kushte kronike shëndetësore.

Ilaçet kundër mbipeshes të aprovuara nga Administrata e Ushqimit dhe Barnave (FDA) përfshijnë:

Orlistat (Alli, Xenical)
Phentermine dhe topiramate (Qsymia)
Bupropion dhe naltrekson (Contrave)
Liraglutide (Saxenda, Victoza)

Ju do të keni nevojë për një monitorim të ngushtë mjekësor ndërsa merrni një ilaç për recetë nga obeziteti. Gjithashtu, mbani në mend se një ilaç për humbjen e peshës mund të mos funksionojë për të gjithë, dhe efektet mund të zbehen me kalimin e kohës. Kur ndërpritni marrjen e një ilaçi për humbjen e peshës, mund të rigjeni shumë ose të gjithë peshën që keni humbur.

Procedurat endoskopike te obeziteti

Këto lloj procedurash nuk kërkojnë prerje në lëkurën tuaj. Pasi të merrni anestezi, tubat dhe mjetet fleksibël futen përmes gojës dhe poshtë fytit në stomak.

Ekzistojnë disa lloje të ndryshme të procedurave endoskopike që përdoren për humbjen e peshës. Një procedurë përfshin vendosjen e qepjeve në stomakun tuaj për të zvogëluar madhësinë e tij dhe sasinë e ushqimit që mund të konsumoni në mënyrë të qetë. Në një procedurë tjetër endoskopike, mjekët futin një tullumbace të vogël në stomakun tuaj. Balona është e mbushur me ujë për të zvogëluar sasinë e hapësirës në dispozicion në stomakun tuaj. Kjo ju ndihmon të ndiheni më të ngopur më shpejt.

Këto procedura zakonisht miratohen për njerëzit me BMI 30 ose më shumë kur vetëm dieta dhe ushtrimet fizike nuk kanë qenë të suksesshme. Humbja e pritur e peshës ndryshon midis procedurave nga 5% në 20% të humbjes totale të peshës trupore.

Kirurgji nga obeziteti

Në disa njerëz, operacioni për humbjen e peshës, i quajtur gjithashtu kirurgji bariatrike, është një opsion. Ajo kufizon sasinë e ushqimit që jeni në gjendje të hani në mënyrë të qetë ose ul thithjen e ushqimit dhe kalorive, ose i bën të dyja. Ndërsa operacioni për humbjen e peshës ofron shansin më të mirë për të humbur më shumë peshë, ai mund të paraqesë rreziqe serioze.

Kirurgjia e humbjes së peshës mund të konsiderohet nëse keni provuar metoda që nuk kanë funksionuar dhe:

Keni mbipeshe ekstreme (BMI 40 ose me e larte)
BMI-ja juaj është 35-39.9, dhe gjithashtu keni një problem serioz shëndetësor të lidhur me peshën, të tilla si diabeti ose presioni i lartë i gjakut
Ju jeni të përkushtuar për të bërë ndryshime në stilin e jetës që janë të nevojshme për operacionin për të funksionuar

Kirurgjia e dobësimit ndihmon në humbjen e 35% ose më shumë të peshës së tyre të tepërt. Por operacioni për humbjen e peshës nuk është një kurë mrekulli e mbipeshes.

Nuk garanton që do të humbni të gjithë peshën tuaj të tepërt ose që do ta mbani atë larg për një kohë të gjatë. Suksesi i humbjes së peshës pas operacionit varet nga angazhimi juaj për të bërë ndryshime gjatë gjithë jetës në zakonet tuaja të ngrënies dhe stërvitjes

Operacionet e zakonshme nga obeziteti përfshijnë:

Kirurgjia e bajpasit të stomakut. Në bajpas gastrik (bajp gastrik Roux-en-Y), kirurgu krijon një qese të vogël në majë të stomakut tuaj. Zorra e hollë më pas pritet në një distancë të shkurtër nën stomakun kryesor dhe lidhet me qesen e re. Ushqimi dhe lëngu rrjedhin drejtpërdrejt nga qesja në këtë pjesë të zorrëve.
Lidhja gastrike e rregullueshme. Në këtë procedurë, stomaku juaj ndahet në dy qese me një brez inflatable. Duke tërhequr shiritin fort, si një rrip, kirurgu krijon një kanal të vogël midis dy qeseve. Banda mban hapjen nga zgjerimi dhe zakonisht është krijuar për të qëndruar në vend përgjithmonë.
Devijimi bilopankreatik me ndërprerës duodenal. Kjo procedurë fillon me heqjen e kirurgut nga një pjesë e madhe e stomakut. Kirurgu lë valvulën që çliron ushqimin në zorrën e hollë dhe pjesën e parë të zorrës së hollë (duodenum). Pastaj kirurgu mbyll pjesën e mesme të zorrëve dhe pjesën e fundit ia bashkëngjitet direkt duodenit. Seksioni i ndarë i zorrëve bashkohet përsëri në fund. Ajo lejon që lëngjet biliare dhe tretëse të derdhen në këtë pjesë të zorrëve.
Mëngë gastrike. Në këtë procedurë, një pjesë e stomakut hiqet, duke krijuar një rezervuar më të vogël për ushqim. Shtë një operacion më pak i komplikuar sesa bajpasi gastrik ose devijimi biliopankreatik me ndërprerës duodenal.

Trajtime të tjera

Bllokada e nervit vagal është një tjetër trajtim për mbipesha. Ai përfshin implantimin e një pajisjeje nën lëkurën e barkut. Kjo dërgon impulse elektrike me ndërprerje në nervin vagus të barkut. Ky i tregon trurit kur stomaku ndihet i zbrazët ose i plotë. Kjo teknologji e re mori miratimin e FDA në 2014 për përdorim nga të rriturit. Individë që nuk humbin peshë dhe që kanë një BMI prej 35- 45 shoqëruar me diabet Tipi2 mund t’a përdorin.

Fatkeqësisht, është e zakonshme të rimarrësh peshë pa marrë parasysh se cilat metoda të trajtimit të mbipeshes provon. Nëse merrni ilaçe për humbje peshe, me siguri do të rigjeni peshën kur të ndërprisni marrjen e tyre. Ju mund të rifitoni peshën edhe pas operacionit nëse vazhdoni të hani shumë kalori.

Parandalimi i rikuperimit të peshës pas trajtimit nga obeziteti

Një nga mënyrat më të mira për të parandaluar fitimin e peshës së humbur është aktiviteti fizik. Synoni për 45 deri në 60 minuta në ditë.

Mbani gjurmët e aktivitetit tuaj fizik nëse ju ndihmon të qëndroni të motivuar dhe në kurs. Ndërsa humbni peshë dhe fitoni shëndet më të mirë, flisni me mjekun tuaj se çfarë aktiviteteshju përshtaten për të ndjekur.

Ju gjithmonë mund të duhet të qëndroni vigjilent për peshën tuaj. Kombinimi i një diete të shëndetshme me aktivitet është mënyra më e mirë për të mbajtur peshën.

Fitoni dhe humbni peshë duke u mbështetur tek njerëzit që gëzojnë me ju. Gjeni një mënyrë më të shëndetshme të të jetuarit, me të cilën mund të qëndroni për një kohë të gjatë.

Mënyrat e jetesës dhe ilaçet shtëpiake

Përpjekja juaj për të kapërcyer obezitetin mund të jetë e suksesshme nëse ndiqni strategji në shtëpi. Këto mund të përfshijnë:

Mësoni për gjendjen tuaj. Dija rreth mbipeshës mund t’ju ndihmojë të zbuloni më shumë në lidhje me të. Ju mund të ndiheni më të fuqishëm për të marrë kontrollin dhe për t’iu përmbajtur planit tuaj të trajtimit. Lexoni libra me reputacion të vetë-ndihmës dhe merrni parasysh të flisni për to me mjekun ose terapistin tuaj
Vendosja e qëllimeve realiste. Kur duhet të humbni një sasi të konsiderueshme të peshës, mund të kërkoni rezultat të menjëhershëm. Mos u përgatit për dështim. Vendosni qëllime ditore ose javore për ushtrime dhe humbje peshe. Bëni ndryshime të vogla në dietën tuaj. Mos synoni ndryshime të mëdha.
Duke iu përmbajtur planit tuaj të trajtimit. Ndryshimi i një stili jetese me të cilin mund të keni jetuar për shumë vite mund të jetë i vështirë. Jini të sinqertë me mjekun, terapistin nëse shihni se spo arrini atë që dëshironi. Ju mund të punoni së bashku për të dalë me ide të reja ose qasje të reja.

Strategji të tjera shtëpiake te obeziteti

Marrja e mbështetjes. Merrni familjen dhe miqtë tuaj në bord me qëllimet tuaja për humbjen e peshës. Rrethohuni me njerëz që do t’ju mbështesin dhe ju ndihmojnë, jo duke sabotuar përpjekjet tuaja. Sigurohuni që ata të kuptojnë se sa e rëndësishme është humbja e peshës për shëndetin tuaj. Ju gjithashtu mund të dëshironi të bashkoheni në një grup mbështetës për humbjen e peshës.
Mbajtja e një regjistri. Mbani një regjistër të ushqimeve dhe aktiviteteve. Ky rekord mund t’ju ndihmojë të qëndroni të përgjegjshëm për zakonet tuaja të ngrënies dhe ushtrimeve. Ju mund të zbuloni sjellje që mund t’ju pengojë dhe, anasjelltas, atë që funksionon mirë për ju.
Identifikimi dhe shmangia e shkaktarëve të ushqimit. Shpërqendrohuni nga dëshira juaj për të ngrënë me diçka pozitive, siç është thirrja e një miku. Praktikoni duke u thënë jo ushqimeve të pashëndetshme dhe porcioneve të mëdha. Hani kur jeni në të vërtetë të uritur – jo thjesht kur ora thotë se është koha për të ngrënë.
Marrja e ilaçeve sipas udhëzimeve. Nëse merrni ilaçe për humbje peshe ose nga presioni i lartë i gjakut, diabeti, merrni ato saktësisht siç përshkruhen. Në rast se keni efekte anësore të pakëndshme, bisedoni me mjekun tuaj.

Mjekësia alternative nga obeziteti

Shtesa të shumta dietike që premtojnë t’ju ndihmojnë të humbni shpejt peshë janë në dispozicion. Efektiviteti, veçanërisht efektiviteti afatgjatë, dhe siguria e këtyre produkteve shpesh janë të diskutueshme.

Ilaçet bimore, vitaminat dhe mineralet, të gjitha konsiderohen suplemente dietike nga Administrata e Ushqimit dhe Barnave. Ato nuk kanë të njëjtin proces rigoroz të testimit dhe etiketimit siç bëjnë ilaçet pa recetë dhe recetat.

Megjithatë, produktet e etiketuara si “natyrore”, kanë efekte të ngjashme me ilaçet që mund të jenë të rrezikshme. Edhe disa vitamina dhe minerale mund të shkaktojnë probleme kur merren në sasi të tepërt. Përbërësit mund të mos jenë standardë dhe ato mund të shkaktojnë efekte anësore të paparashikueshme dhe të dëmshme. Shtesat dietike gjithashtu mund të shkaktojnë ndërveprime të rrezikshme me ilaçe me recetë që merrni. Flisni me mjekun tuaj përpara se të merrni ndonjë shtesë dietike.

Terapitë mendore mund të plotësojnë trajtime të tjera të mbipeshes. Sidoqoftë, këto terapi zakonisht nuk janë studiuar mirë në trajtimin e humbjes së peshës. Flisni me mjekun tuaj nëse jeni të interesuar të shtoni një terapi mendje-trupi në trajtimin tuaj.

Përballimi dhe mbështetja

Flisni me mjekun ose terapistin tuaj në lidhje me përmirësimin e aftësive tuaja të përballimit dhe merrni parasysh këto këshilla:

Ditari. Shkruani në një ditar për të shprehur dhimbjen, zemërimin, frikën ose emocione të tjera.
Lidheni. Mos u izoloni. Mundohuni të merrni pjesë në aktivitete të rregullta dhe të merrni së bashku me familjen ose miqtë periodikisht.
Bashkohuni. Mbështetuni tek të tjerët që përballen me të njëjtat sfida.
Fokusimi. Qëndroni të përqendruar në qëllimet tuaja. Tejkalimi i mbipeshes është një proces i vazhdueshëm. Qëndroni të motivuar duke mbajtur në mendje qëllimet tuaja. Kujtojini vetes që jeni përgjegjës për menaxhimin e gjendjes tuaj dhe për të punuar drejt qëllimeve tuaja.
Relaksohuni. Mësoni relaksimin dhe menaxhimin e stresit. Mund t’ju ndihmojë të fitoni kontrollin e zakoneve të shëndetshme të ngrënies.

Temat Shëndetësore

Shëndeti

Obeziteti – Shkaqet dhe Simptomat