Diarre kronike tek foshnjat dhe fëmijët e vegjël

Çfarë është diarreja kronike?

Diarreja është kur keni jashtëqitje të lirshme dhe të ujshme disa herë në ditë. Kjo gjendje në përgjithësi kalon brenda një ose dy ditësh pa trajtim mjekësor. Diarreja që vazhdon për katër javë (edhe me shkeputje) konsiderohet të jetë diarre kronike.

Kur diarreja zgjat disa ditë, mund të çojë në dehidrim. Foshnjat dhe fëmijët e vegjël janë veçanërisht të prekshëm nga dehidratimi i shkaktuar nga diarreja. Gjatë episodeve të diarresë, trupi humbet lëngjet dhe elektrolitet që i nevojiten për të funksionuar në mënyrë korrekte. Elektrolitet janë minerale që ndikojnë në funksionimin e muskujve tuaj, sasinë e ujit në trupin tuaj dhe aciditetin e gjakut tuaj.

Thirrni menjëherë mjekun ose pediatrin e fëmijës tuaj nëse ata kanë diarre që zgjat më shumë se 24 orë, veçanërisht nëse ata gjithashtu kanë ethe. Diarreja kronike mund të çojë në shok ose dëmtim të organeve tek foshnjat dhe fëmijët e vegjël.

Diarreja është gjithashtu një shkak kryesor i kequshqyerjes tek fëmijët nën moshën 5 vjeç. Shumë nga këto raste janë për shkak të ujit dhe ushqimit të kontaminuar. Në vendet në zhvillim, një fëmijë nën moshën 3 vjeç ka të ngjarë të ketë tre episode diarre në vit. Çdo incident e privon fëmijën nga ushqimi i nevojshëm për rritje. Episodet e vazhdueshme të diarresë mund të shkaktojnë kequshqyerje. Kequshqyerja mund të vazhdojë ciklin e diarresë.

Në të gjithë botën, diarreja është shkaku i dytë kryesor i vdekjes tek fëmijët nën moshën 5 vjeç. Ajo merr jetën e rreth 760,000 fëmijëve çdo vit.

Nga se shkaktohet diarreja?

Shkaku i diarresë tek fëmijët nuk është gjetur gjithmonë. Sidoqoftë, shkaqet e zakonshme përfshijnë:

• shumë fruta ose lëng frutash
• përdorimi i antibiotikëve ose ilaçeve të tjera (tek foshnja ose nëna që ushqehet me gji)
• alergji ose ndjeshmëri ndaj ushqimeve të veçanta
• ndryshimet dietike (tek foshnja ose nëna që ushqehet me gji)

Diarreja e rëndë mund të shkaktohet nga:

• sëmundje inflamatore e zorrëve (IBD)
• infeksionet bakteriale
• infeksionet virale
• parazitët
• kequshqyerja
• përgatitja jo e duhur e ushqimit
• higjienë e dobët

Fëmijët që vizitojnë vendet e huaja (veçanërisht vendet në zhvillim) janë në rrezik të preken nga diarreja e udhëtarëve. Kjo gjendje zakonisht ndodh kur dikush konsumon ujë ose ushqim të kontaminuar.

Cilat janë simptomat nga diarreja?

Foshnjat shpesh prodhojnë jashtëqitje të lirshme, kështu që kjo nuk duhet të jetë shkak i menjëhershëm i shqetësimit. Sidoqoftë, një rritje e papritur e jashtëqitjeve me ujë – veçanërisht nëse ato shoqërohen me mbingarkesë ose ethe – mund të jetë një shenjë e diarresë tek foshnjat dhe fëmijët e vegjël. Simptoma të tjera përfshijnë:

• dhimbje barku ose ngërçe
• te vjella
• urgjenca për të përdorur banjën, ose humbja e kontrollit të zorrëve
• ethe dhe të dridhura
• dehidratimi

Cilat janë simptomat e dehidratimit?

Dehidratimi ndodh kur trupi nuk ka më lëngje të mjaftueshme për të punuar siç duhet. Tek foshnjat dhe fëmijët e vegjël, dehidratimi mund të përparojë me shpejtësi. Mund të çojë në komplikime më serioze shëndetësore nëse nuk trajtohet shpejt. Komplikimet e dehidrimit përfshijnë goditjen, dëmtimin e organeve dhe komën.

Shenjat e dehidrimit përfshijnë:

• goje e thate
• sy të thatë/të mbytur
• faqet e mbytura
• te qara pa lot
• nervozizëm
• lëkurë të thatë
• lodhje

Simptomat e mëposhtme mund të tregojnë dehidratim të rëndë:

• kanë kaluar më shumë se tetë orë pa urinim
• fëmija është jashtëzakonisht i shkujdesur
• pika e butë në krye të kokës së foshnjës tuaj (fontanela) duket e shtypur
• temperaturë të lartë
• pavetëdije

Kujdesi për fëmijën tuaj në shtëpi

Trajtimi i fëmijës tuaj në shtëpi është zakonisht efektiv kur ai ka një rast të butë nga diarreja. Është e rëndësishme të theksohet se ilaçet pa recetë që përdoren për të trajtuar diarrenë tek të rriturit nuk duhet t’u jepen foshnjave ose fëmijëve. Bisedoni me mjekun e fëmijës suaj para se të përdorni ilaçe kundër diarresë pa recetë.

Ju mund të kujdeseni për fëmijën tuaj në shtëpi në mënyrat e mëposhtme:

• Sigurohuni që fëmija juaj të pijë shumë lëngje.
• Mos i ushqeni ata me ushqime që duket se shkaktojnë diarre.
• Lani duart shpesh – veçanërisht pas çdo ndërrimi të pelenës – për të shmangur përhapjen e baktereve në shtëpi.

Ju duhet të vazhdoni ushqyerjen me gji kur fëmija juaj ka diarre. Qumështi i gjirit mund të lehtësojë simptomat e diarresë dhe të shpejtojë shërimin.

Monitoroni me kujdes fëmijën tuaj, duke kërkuar shenja të dehidratimit. Thirrni menjëherë mjekun e fëmijës tuaj nëse mendoni se fëmija juaj është i dehidratuar.

Ndryshoni pelenën e fëmijës tuaj menjëherë pas jashteqitjes. Kjo mund të ndihmojë në parandalimin e skuqjes dhe acarimit të pelenës. Përdorni ujë në vend të pecetave, të cilat mund të irritojnë më tej lëkurën. Kremrat pa recetë me oksid zinku (siç është Desitin) gjithashtu mund të ndihmojnë në zbutjen dhe mbrojtjen e lëkurës.

Kur ta çoni fëmijën tuaj qe vuan nga diarreja te mjeku

Çojeni fëmijën tuaj te mjeku nëse ka vuajtur nga  diarreja  për më shumë se dy ditë. Ju gjithashtu duhet t’i çoni te mjeku nëse shfaqin ndonjë nga simptomat e mëposhtme:

• ethe
• diarre të përgjakshme
• diarre e rëndë (më shumë se tetë jashtëqitje në tetë orë)
• diarre e shoqëruar me të vjella
• dhimbje barku ose ngërçe
• diarre e përsëritur

Si diagnostikohet diarreja kronike?

Mjeku do të dëshirojë të përcaktojë shkakun nga vjen diarreja e fëmijës tuaj nëse gjendja bëhet kronike (afatgjatë). Do të kërkohet një histori e plotë mjekësore dhe një ekzaminim fizik. Jini të përgatitur për të dhënë informacion në lidhje me dietën e fëmijës tuaj, zakonet e të ngrënit dhe ilaçet. Mjeku i fëmijës suaj mund të përdorë testet e mëposhtme për të përcaktuar shkakun:

• testet e gjakut (për të kontrolluar sëmundjen)
• kultura e jashtëqitjes (për të kontrolluar për bakteret dhe parazitët)
• testet e alergjisë

Në varësi të rezultateve të këtyre testeve, mund të nevojiten testime të mëtejshme.

Si trajtohet diarreja kronike?

Plani i trajtimit për fëmijën tuaj do të varet nga shkaku dhe ashpërsia te diarreja e tyre.

Fëmija juaj mund të ketë nevojë të qëndrojë në spital nëse po përjeton diarre kronike ose dehidratim. Ka të ngjarë që atyre t’u jepen lëngje që përmbajnë elektrolite për të ndihmuar në rivendosjen e ekuilibrit.

Është e rëndësishme të ndiqni me kujdes këshillat e mjekut. Shmangni dhënien e ushqimit ose lëngjeve qe jane shkaktaret te diarreja. Perdorni ushqime të buta (të tilla si patate ose banane) derisa diarreja të qetësohet.

Si mund të parandalohet diarreja?

Diarreja nuk mund të parandalohet gjithmonë. Sidoqoftë, ju mund të ulni rrezikun e fëmijës tuaj për të marrë diarre duke praktikuar higjienë të mirë dhe duke ndjekur udhëzimet e përgatitjes së ushqimit të sigurt.

Diarreja e udhëtarit

Flisni me mjekun e fëmijës tuaj nëse planifikoni të udhëtoni me fëmijën tuaj në një vend të huaj. Mjeku do të jetë në gjendje t’ju japë informacion specifik se si të shmangni diarrenë e udhëtarëve. Këtu janë disa masa përgatitore që duhet të keni parasysh:

• Përdorni ujë në shishe për të pirë, për të gatuar dhe larë dhëmbët.
• Shmangni qumështin ose produktet e qumështit të pasterizuar.
• Lani dhe qëroni frutat dhe perimet e papërpunuara.
• Shmangni ngrënien e mishit, shpendëve, peshqve dhe butakëve të papërpunuar.
• Shmangni marrjen e ushqimit nga shitësit në rrugë.
• Paketoni disa ushqime nga shtëpia për fëmijën tuaj.
• Praktikoni higjienën e duhur dhe lani shpesh duart e fëmijës tuaj.
• Paketoni pastrues dore ose peceta në rast se nuk ka pajisje për larjen e duarve.

Rotavirus

Administrata Amerikane e Ushqimit dhe Barnave (FDA) ka miratuar dy vaksina me gojë që mund të ndihmojnë në parandalimin e infeksioneve të rotavirusit tek fëmijët (RotaTeq dhe Rotarix). Të dyja u jepen në doza të shumta foshnjave gjatë muajve të tyre të parë të jetës. Pyesni mjekun e fëmijës tuaj nëse këto vaksina rekomandohen për fëmijën tuaj.