Transfuzionet e gjakut

Kur merrni një transfuzion gjaku, ju merrni gjak përmes një linje intravenoze (IV). Transfuzionet e gjakut ndonjëherë janë të nevojshme pasi një dëmtim ose operacion shkakton një sasi të madhe të humbjes së gjakut. Disa njerëz kanë nevojë për transfuzione të rregullta për shkak të kushteve mjekësore si hemofilia ose kanceri. Kjo quhet terapi transfuzioni.

Sipas Institutit Kombëtar te Zemrës, Mushkërive dhe Gjakut, rreth 5 milionë amerikanë kanë nevojë për transfuzion gjaku çdo vit.

Përpara çdo transfuzioni gjaku, testet laboratorike duhet të sigurojnë që gjaku i dhuruesit të jetë në përputhje me gjakun tuaj. Terapia e transfuzionit mund të kryhet në një spital ose qendër transfuzioni ambulator.

Gjaku i dhuruar kontrollohet tërësisht për agjentë infektivë dhe faktorë të tjerë që mund t’ju vënë në rrezik. Megjithëse mund të ndodhin komplikime serioze, procedura konsiderohet e sigurt.

Nevoja per transfuzionet e gjakut

Ndonjëherë, sëmundja mund ta bëjë të vështirë për trupin tuaj të prodhojë gjak të shëndetshëm. Disa kushte që mund të kërkojnë transfuzionet e gjakut përfshijnë:

• aneminë
• kanceri
• hemofilia
• sëmundje të veshkave
• sëmundje të mëlçisë
• infeksion i rëndë
• sëmundja e qelizave drapër
• trombocitopeni

Perputhja

Llojet e gjakut

Ne kemi lloje të ndryshme gjaku sipas antigjeneve në qelizat tona të gjakut. Ekzistojnë katër grupe kryesore të gjakut: O, A, B dhe AB.

Disa kanë gjithashtu një substancë të quajtur faktor Rh në qelizat tona të kuqe të gjakut. Ata që e kanë atë janë Rh pozitiv, dhe ata që nuk e kanë janë Rh negativ. Kjo është arsyeja pse ju dëgjoni grupin e gjakut të referuar si O pozitiv (O+) ose B negativ (B-), për shembull. Nëse jeni Rh pozitiv, mund të merrni gjak pozitiv ose negativ. Nëse jeni Rh negativ, mund të merrni vetëm gjak Rh negativ.

Është e rëndësishme që transfuzionet e gjakut të funksionojnë me grupin tuaj të gjakut. Nëse jo, antitrupat tuaj do të sulmojnë gjakun e ri dhe do t’ju sëmurin.

Njerëzit që kanë grupin e gjakut O quhen donatorë universalë sepse grupi i gjakut O është i sigurt për marrjen e pothuajse të gjithëve. Lloji O- përdoret në situata emergjente kur nuk ka kohë për të testuar grupin e gjakut të një personi.

Njerëzit me grupin e gjakut AB+ quhen marrës universal sepse mund të marrin pothuajse çdo lloj transfuzioni gjaku.

Pergatitja

Komplikime serioze mund të ndodhin nëse gjaku i dhuruesit dhe pacientit nuk janë të përputhshëm. Do t’ju duhet një gjakmarrje e thjeshtë, pas së cilës mostra do të dërgohet për testim laboratorik. Sigurohuni që t’i tregoni mjekut tuaj nëse keni pasur reagime në përgjigje nga transfuzionet e gjakut të mëparshme.

Tregojini mjekut tuaj nëse merrni suplemente dietike që përmbajnë hekur.

Mund t’ju kërkohet të nënshkruani dokumente që japin pëlqimin për terapinë e transfuzionit.

Nëse është e mundur, bëni pyetje përpara ditës së procedurës. Për shembull, mund të dëshironi të zbuloni nëse mund të bëni që një anëtar i familjes të dhurojë gjakun e tij për transfuzionin tuaj. Shpenzimet dhe vonesat shtesë mund të përfshihen me këtë opsion, për të cilin gjithashtu do të duhet të pyesni mjekun tuaj.

Procedura per nje transfuzion gjaku

Transfuzionet e gjakut mund të kryhen në një spital ose në një qendër ambulatore. Nëse nuk keni një IV të përhershëm, një linjë do të futet në një nga enët tuaja të gjakut. Ofruesi juaj do të konfirmojë identitetin tuaj dhe do të kontrollojë gjakun që do të merrni.

Ju mund të merrni një mjekim të butë, zakonisht difenhidraminë (Benadryl) ose acetaminophen (Tylenol), për të reduktuar efektet anësore. Shenjat tuaja jetësore do të kontrollohen dhe monitorohen. Në përgjithësi, do të jeni të lirë të lëvizni gjatë transfuzionit, për sa kohë që jeni të kujdesshëm që të mos shqetësoni IV. Gjaku do të rrjedhë nga një qese në linjë për një deri në katër orë.

Shumica e njerëzve janë në gjendje të rifillojnë aktivitetet normale menjëherë pas procedurës. Pyesni mjekun tuaj për udhëzime të kujdesit të mëtejshëm specifik për gjendjen tuaj.

Efektet anesore nga transfuzionet e gjakut

Është jashtëzakonisht e rëndësishme që të përdoret gjak i pajtueshëm. Nëse jo, sistemi juaj imunitar do të sulmojë gjakun e dhuruesit. Kjo mund të jetë një ngjarje kërcënuese për jetën.

Megjithëse ka njëfarë rreziku, masat e rrepta paraprake ulin rrezikun e transmetimit të infeksionit ose sëmundjes. Sipas Qendres për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve, transmetimi i infeksionit nga nje transfuzion gjaku eshte e rralle.

Reagimi i transfuzionit

Disa njerëz kanë një reagim transfuzioni pas procedurës. Simptomat janë përgjithësisht të lehta dhe mund të përfshijnë:

• dhimbje në shpinë, gjoks ose muskuj
• të dridhura
• kollitje, fishkëllimë
• ethe
• dhimbje koke
• kruajtje, skuqje
• ënjtje

Mbingarkesa me hekur

Terapia e vazhdueshme e transfuzionit mund të shkaktojë mbingarkesë me hekur tek disa njerëz. Hekuri i tepërt ruhet në mëlçi, pankreas, gjëndra endokrine dhe zemër dhe mund të dëmtojë organet vitale. Monitorimi i kujdesshëm mund t’i tregojë mjekut tuaj nëse trupi juaj ruan shumë hekur. Medikamentet me recetë të quajtur chelations mund të ndihmojnë trupin tuaj të heqë qafe hekurin.

Alternativat

Ndërsa aktualisht nuk ka alternativa të krijuara nga njeriu për gjakun e njeriut, ka disa ilaçe që mund të ndihmojnë në kryerjen e punës së disa pjesëve të gjakut. Eritropoetina është një ilaç që ndihmon trupin tuaj të prodhojë më shumë qeliza të kuqe të gjakut. Kjo mund të ulë shpeshtësinë per transfuzionet e gjakut për njerëzit me sëmundje kronike që kërkojnë këtë procedurë.

Gjatë operacionit, kirurgët ndonjëherë mund të mbledhin dhe ripërdorin gjakun që një person humb. Kjo procedurë quhet autotransfuzion. Kjo gjithashtu mund të zvogëlojë nevojën për një transfuzion gjaku nga një dhurues.