Aknet cistike janë një lloj i rëndë i akneve në të cilat poret në lëkurë bllokohen, duke çuar në infeksion dhe inflamacion.

Sëmundja e lëkurës prek kryesisht fytyrën, por shpesh prek edhe pjesën e sipërme të trungut dhe pjesën e sipërme të krahëve.

Aknet më së shpeshti prekin adoleshentët dhe të rinjtë, me një vlerësim gati 80 për qind te njerëzve ndërmjet 11 dhe 30 vjeç që përjetojnë akne në një moment.

Aknet cistike janë forma më e rëndë dhe prekin shumë më pak njerëz.

Në vitin 2009, Qendrat për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC) zbuluan se aknet ishin arsyeja kryesore e vizites se njerezve tek nje dermatolog.

Mjekimi

 Aknet cistike mund të shkaktojnë dëmtim të lëkurës që çon në dhëmbëza.

Trajtimi i akneve të rënda cistike kërkon ndihmën e mjekut specialist dhe disa masa vetëkujdesi. Trajtimi me ilaçe mund të jetë efektiv në parandalimin e cisteve dhe cikatriceve.

Aknet e lehta ose të moderuara mund të menaxhohen me ndihmën e një mjeku. Megjithatë, puçrrat e rënda të karakterizuara nga nyje dhe kiste mund të kenë nevojë për referim te një specialist, pasi mund të lënë shenja. Kjo është pjesërisht për shkak se barnat kryesore të përdorura për trajtimin e akneve cistike janë të kontrolluara fort.

Peroksid benzoil

Peroksidi i benzoilit është një trajtim i disponueshëm për njerëzit me akne të çdo ashpërsie. Është gjithashtu një opsion trajtimi për njerëzit me puçrra fytyre të rënda që janë në pritje të trajtimit të specializuar.

Peroksidi i benzoilit është i disponueshëm direkt nga farmacitë pa recetë në një numër formulimesh që mund të aplikohen në lëkurë. Ai ka qenë një shtyllë në trajtimin e akneve për më shumë se 50 vjet dhe funksionon duke vrarë bakteret, veçanërisht Propionibacterium acnes ( P. acnes ). 

Trajtimi me isotretinoin   

Isotretinoin është një ilaç me recetë  qe perdoret për te trajtuar aknet cistike.

Isotretinoin është një trajtim shumë efektiv, por ka efekte anësore të rëndësishme dhe është i rrezikshëm për njëgrua shtatzene. 

 Për rastet e akneve të moderuara, izotretinoina nuk rekomandohet derisa trajtimi standard me antibiotikë oral të jetë provuar dhe të jetë gjetur i paefektshëm. Megjithatë, izotretinoina rekomandohet si një trajtim i linjës së parë për aknet e rënda.

Efektet e mundshme negative të lidhura me përdorimin e isotretinoinës përfshijnë:

  • thatësi e syve dhe organeve gjenitale
  • buzët e plasaritura
  • dhimbje kyçesh
  • depresioni
  • dëmtimi i mëlçisë
  • nivele të ngritura të lipideve

Injeksione steroide

Injektimi i një medikamenti kortikosteroid të quajtur triamcinolone direkt në një kist mund të ndihmojë në uljen e inflamacionit dhe parandalimin e perkeqesimit. Ky trajtim kryhet nga një dermatolog.

Pas injektimit mund të ketë efekte anësore afatshkurtra të lokalizuara.

Dermatologët mund të ofrojnë gjithashtu prerje dhe kullim të disa cisteve të mëdha, por rekomandohet fuqimisht që njerëzit të mos e bëjnë këtë vetë pasi ka të ngjarë të përkeqësojë problemin e lëkurës dhe mund të shkaktojë problem serioze dhe infeksion më të thellë.

Simptomat

Shenja nga aknet cistike
Shenja nga aknet cistike

Aknet prodhojnë simptoma të njohura për të gjithë ne. Aknet cistike janë edhe më të dukshme sepse janë forma më e rëndë dhe prodhojnë kiste dhe nyje krahas papulave dhe pustulave inflamatore. Aknet gjithashtu mund të shkaktojnë shenja të dukshme.

Të gjitha format e akneve mund të ndikojnë në vetëvlerësimin dhe disponimin, por rreziku i shqetësimit psikologjik është më i lartë për aknet cistike pasi zakonisht ka një ndikim më të madh në pamjen e fytyrës dhe prek në mënyrë disproporcionale të rinjtë që mund të jenë më të ndjeshëm .

Shumica e njerëzve me akne zakonisht nuk përjetojnë simptoma fizike, por pamja e lëkurës mund të shkaktojë shqetësim emocional. Në aknet cistike, megjithatë, shqetësimi mund të jetë më i madh dhe kistet mund të jenë të dhimbshme.

Rëndësia e trajtimit nënvizohet nga rreziku i perkeqesimit nga aknet cistike.Kjo mund të shkaktojë dëme afatgjata dhe të përhershme në formën e:

  • gropave të vogla, të thella
  • gropave më të mëdha
  • plagë të kuqe, të ngritura

Shkaqet per aknet cistike

Aknet cistike janë një pamje e njohur tek adoleshentët.

Poret e lëkurës kanë gjëndra dhjamore që sekretojnë një substancë vajore të njohur si sebum.

Sekrecionet normale të sebumit ndihmojnë në mbrojtjen e gjëndrave të flokëve dhe lëkurës, por mbiprodhimi i sebumit dhe rritja e tepërt e qelizave të lëkurës mund të shkaktojë mbylljen e poreve. Kjo mund të krijojë kushte perfekte për rritjen e tepërt të P. acnes .

Kistet janë lloji më i përflakur i akneve.

Faktori më i madh që shkakton aknet janë ndryshimet hormonale në vitet e adoleshencës. Gjatë pubertetit, nivelet e hormoneve androgjene në qarkullim rriten në mënyrë dramatike, gjë që shkakton një rritje të prodhimit të sebumit. Qelizat e lëkurës gjithashtu fillojnë të rriten më shpejt.

Megjithatë, aknet nuk kufizohen vetëm tek adoleshentët dhe përfshihen faktorë të tjerë, duke përfshirë:

  • ndryshimet hormonale që lidhen me ciklin menstrual, shtatzëninë, kontrollin e lindjes, përdorimin e terapisë hormonale dhe stresin
  • kozmetikë të yndyrshme, pastrues, kremra dhe veshje
  • nivele të larta lagështie dhe djersitje
  • gjenetikë, pasi disa njerëz janë natyrshëm më të ndjeshëm
  • disa barna dhe kimikate, për shembull, kortikosteroidet, litium, fenitoinë dhe izoniazid, të cilat mund të përkeqësohen ose të shkaktojnë shpërthime që janë të ngjashme me aknet

Mjetet juridike se si mund te trajtohen aknet

Masat praktike për të shmangur përkeqësimin nga aknet cistike janë të dobishme për këdo me puçrra fytyre, duke përfshirë njerëzit me akne cistike:

  • Mos u  lani shumë shpesh: Mjafton dy herë në ditë, përdorni një sapun të butë ose pastrues dhe ujë të vakët.
  • Mos e fërkoni ashpër fytyren: Shmangni sapunët gërryes, granulat pastrues, astringentët ose agjentët eksfolues.
  • Shmangni përdorimin e grimit të rëndë. Kur aplikoni grim, zgjidhni formulime me bazë uji.

Parandalimi

Nëse keni puçrra fytyre më të buta, ose dëshironi të zvogëloni rrezikun e shfaqjes së akneve në lëkurë të pastër hapat e meposhtem mund te ndihmojne:

  •  Pastrojeni lëkurën butësisht në mëngjes, para se të flini dhe pas stërvitjes së rëndë.
  • Mundohuni të shmangni prekjen e lëkurës kur është e mundur.
  • Rruani me kujdes dhe zbutni mjekrën me ujë me sapun përpara se të rregulloheni. 
  •  Shmangni ekspozimin e tepërt ndaj diellit, pasi mund të ndikojë në shëndetin dhe pamjen e lëkurës.
  • Lani flokët me shampo rregullisht. Njerëzit me flokë të yndyrshëm mund të duhet ta bëjnë këtë çdo ditë.

Ka faktorë të tjerë që shkaktojnë dhe përshkallëzojnë aknet. Gjenetika per shembull, por këto këshilla mund të ndihmojnë në ndalimin e akneve normale qe te shmangni aknet cistike.